Trzeci Najemny Oddział Piechoty Japońskiej

Jacek

Jako że ostatnio kilka osób pytało mnie o tradycyjne groty japońskie, postanowiłem coś w tym temacie napisać. Poniższe informacje pochodzą z artykułu pana Krzysztofa Polaka, tego co udało mi się dowiedzieć jeszcze z Rei Dojo i moich własnych przemyśleń.

Groty strzał - Yanone wytwarzane były ze stali, kości, rogu, a w czasach antycznych z miedzi i kamienia. W dalszym ciągu skupimy się na omówieniu grotów stalowych, jako że, te najbardziej nas dotyczą. Groty japońskie występują w wielu formach, od bardzo prostych bojowych oraz stosowanych do polowań, po pięknie zdobione, ażurowane lub cyzelowane złotem groty ceremonialne, często będące darami dla świątyń czy możnowładców. Yanone posiadały sporą wartość materialną i były skrzętnie zbierane z pola walki, a w czasach dzisiejszych są cennym przedmiotem kolekcjonerskim.

Wytarzaniem yanone zajmowali się wyspecjalizowani kowale, choć wykuwane były również przez znanych mieczników i płatnerzy. Groty produkowane masowo np. na potrzeby armii były najczęściej kute z jednego kawałka stali, z grubsza szlifowane i zabezpieczane przed korozją za pomocą patyny lub laki. Te wykonywane przez znaczniejszych rzemieślników lub na specjalne zamówienia, są bardzo często kute warstwowo, hartowane selektywnie i dokładnie szlifowane.
Głownie grotów mają najczęściej długość od 3 do 6 cm i posiadają trzpienie (nakagojiri) pozwalające na zamontowanie ich pustym środku bambusowych strzał. Wiele cennych egzemplarzy posiada trzpienie zdobione za pomocą yasurimei często również z wykutą sygnaturą twórcy (podobnie jak trzpienie mieczy).
Yanone występuja w wielu różnych kształtach, w zależności od potrzeb, np.: do zwalczania konnicy, polowań, przebijania zbroi itd. Poniżej postaram się opisać najbardziej charakterystyczne typy grotów. Ponieważ nie ma jakiejś ścisłej klasyfikacji także nie należy w klasyfikacji sugerować się formą grotów ale bardziej ich przeznaczeniem. Nie podaję tu wszystkich znanych nazw ale te najbardziej powszechne, które i tak posiadają różnorodne wariacje, ale chodzi bardziej o ogólna klasyfikację.

1. Togari-ya – Groty o często bardzo smukłym kształcie przeważnie mocno zwężające się ku czubkowi (sztychowi) oraz z zaostrzonymi krawędziami najczęściej o przekroju spłaszczonego rombu. Występują również w formie czworoboku zwężającego się mocniej lub łagodniej w stronę czubka, czasami w formie długiej czworobocznej szpili. Ich przeznaczeniem było przebijanie zbroi, lub wślizgiwanie się pomiędzy zachodzące na siebie płyty pancerza czy łuski.

2. Targane-ya – Tagane czyli dłuto, przecinak, rylec. Groty w takim właśnie kształcie, podobnie jak togari-ya, zaprojektowane do niszczenia pancerzy. Dzięki swemu kształtowi mogły przebijać się przez płyty pancerza czy niszczyć sznurowania zbroi. Najczęściej o przekroju okrągłym spłaszczanym w stronę czubka by stworzyć kształt dłuta. Czubek może albo nieco się zwężać albo rozszerzać czasami tworząc półksiężyc lub kształt przypominający ostrze topora. Groty te występuja również pod nazwami tatewari lub nomie.

3. Karimata – Groty rozwidlone, Przez japończyków opisywane jako „stopa dzikej gęsi”, czasem spotykane również pod nazwą „przecinacz sznurów”. Groty te służyły do zadawania bardzo rozległych ran ciętych, często używane do polowań, przeciwko koniom, podobno również do niszczenia ożaglowania okrętów. Charakterystyczne ze względu na dwa rozwidlone ostrza tworzące kształt litery V. Występują w wielu różnych wariacjach i rozmiarach, rozstawa końców wacha się pomiędzy 3 a 15 cm. Najczęściej ostrzone po wewnętrznej stronie, choć nie jest to regułą, przeważnie z otworem poniżej miejsca w którym łączą się ostrza.

4. Yanagi-ha lub Hirane – W kształcie liścia wierzby lub serca. Groty te charakteryzują się dość szerokimi i płaskimi w przekroju głowniami ostrzonymi bokami, z przeznaczeniem do zadawania ran ciętych. Bardzo często bogato zdobione techniką sukashi, z motywami sakura, monów posiadacza, figur geometrycznych itp.

5. Watakusi – „Przecinacze ciała” lub „wypruwacze wnętrzności”. Stosunkowo szerokie groty najczęściej z ostrymi zadziorami, lub haczykowymi wypustkami po bokach. Powodowały niesamowicie rozległe obrażenia, zwłaszcza ze względy na fakt, że najprostszym sposobem usunięcia ich było przepchnięcie strzały na wylot.

Qmar

Fajny artykuł Jacek, dzięki, dobre informacje Smile

Mam pytanie.

Jacek

Yasuri mei w dosłownym tłumaczeniu znaczy "podpis pilnikiem". Chodzi o to, że podczas szlifowania trzpienia pilnikiem, pozostają po nim rysy, często kowale robili to w konkretny sposób aby układ rys ułożył sie w odpowiedni wzór. Jak na tym:

Jak sie dobrze wypatrzeć to widać. Na grotach ciężko to zobaczyć trzeba dobre zdjęcia. Na trzpieniach mieczy widać bardzo dobrze.

Qmar

Rozumiem, ale ta "płąsko rzeźba" wewnatrz grotu byłą robiona techniką jaką Ford Hallam robi tsuby?

Jacek

On używa kilku technik, tej też. Na tym np. grocie płaskorzeźba jest wykonana za pomocą rylców tagane.

Qmar

Dzięki za odpowiedzi Smile